КОММУНАЛДЫҚ ҚЫЗМЕТТЕРДІ ТҰТЫНУШЫЛАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫН ҚОРҒАУ: МОНОПОЛИСТЕРГЕ 418 МИЛЛИОН ТЕҢГЕ АЙЫППҰЛ САЛЫНДЫ

Табиғи монополиялар субъектілері (ТМС) көрсететин коммуналдық қызмет саласында тұтынушылардың құқықтарын қорғау әділдікті, осы қызметтердің сапасы мен азаматтар үшін қолжетимділигін қамтамасыз ету үшін өте махызды. Бұл процесс бұзушылықтар мен жосықсыз әрекеттерге қарсы күресті қамтиды және қазақстандықтардың мүдделері, әсіресе коммуналдық игіліктер сияқты әлеуметтік тұрғыдан өзекті мәселелердің әрқашан назарда болуын қамтамасыз етеді.

ТМС жұмысын реттейтін және бақылайтын, сондай-ақ коммуналдық қызмет саласында тұтынушылардың құқықтарын қорғайтын орган — ҚР Ұлттық экономики министрлігінің Табиғи монополияларды Реттеу комитеті (ТМРК) және ониң жергілікті бөлімшелері. ҚР ҰЭМ ТМРК жұмысы жоспарлы және жоспардан тыс тексерулер жүргізуді қамтиды.

2024 жылы сегіз ай ишінде ҚР ҰЭМ ТМРК және ониң бөлімшелері ТМС-ға қатысты тексеру орнына бару арқылы 11 жоспарлы тексеру, сондай-ақ 145 жоспардан тыс тексеру жүргізді (бір) жыл бұрынғымен салыстырғанда 20,8%-ға көп), нәтижесінде 109 бұзушылық анықталды (38% қосылды).

Бақылау аясында ҚР ҰЭМ ТМРК бұзушылықтарды жою туралы 109 ұйғарым шығарды (бір жыл ішінде 62,7% қосылды), олардың 64-и орындалды, ал қалғандары шағым келтіру сатысында тұр.

ТМС-ға қатысты 180 әкімшилік іс қозғалып, салынған айыппұлдардың жалпы сомасы 418,3 млн теңгени құраған, ониң ішінде 153,3 млн теңгелек мемет кірісіне өндірип алынған.

Мәлімет үшін: 2023 жылы осыған ұқсас кезеңде жоспардан тыс тексерулердің саны 120 болған, 79 заң бұзушылық анықталып, 67 ұйғарым шығарылған, ониң 44-и орындалхан.

Эстеріңізге сала кетейік: азаматтар жеке эсептеу аспаптары, электрмен, сумен, жылумен және газбен жабдықтаутер тарифі, коммуналдық қызметтерге белгіленген сараланған тариф, келісімшарттар жасасу және оборудованиелық карттар беру және басқа да мәселелер бойынша ҚР ҰЭМ ТМРК-ға жүгінеді.

ҚР ҰЭМ ТМРК бақылауымен барлық процестердің автоматтандырылуы жэне цифровые ландырылуы жайлы бұған дейін де жазғанымызды айта кеткен жэн, осы мәселедегі тәсілдер де цифрландырылып, жаңартылған. Мәселен, ваш мемлекетт бақылау және қадағалау процестерін автоматтандыруға мүмкіндік берет в табиғи монополиялар саласындағы автоматтандырылған тәуекелдерді басқару жүйесі (ТБЖ) на английском языке. ТБЖ ары қарай бақылау үшін ТМС-ны тәуекел деңгейлері бойынша жіктеу арқылы қолайсыз жағдайлардың туындау ықтималдығын төмендетеді.

2024 жылғы 1 қаңтардан бастап ТБЖ адамның қатысуынсыз тексеру тағайындауды жүзеге асырып жатыр. Соными қатар, ағымдағы жылдың маусым айында «Монополист» базы Smart Data Ukimet (SDU) ақпараттық-талдау жүйесімен интеграционланды (бұл туралы да жазғанбыз). Профилактические бақылауға арналған тізімдерді құру кезінде SDU интеграцияланған ақпараттық жүйелерден табиғи монополиялар туралы заңнама талаптарының орындалмағаны туралы деректерді автоматы түрде жинайды. Ары қарай ТМС тәуекелат сантары бойынша бөлинеді, содан кейин олар алдағы уақытта жүргизілетін бақылау туралы хабарламаларды алады.

Процестерді осылайша автоматтандыру монополистерге неғұрлым толық және дербестендірілген бақылау жүргізуге және тұтынушылардың құқықтарынок уақтылы қорғауға кепілдік береді.